OCD to skrót od angielskiego obsessive-compulsive dissorder. Oznacza zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, które często bywa też nazywane nerwicą natręctw. U osób na nie cierpiących objawia się występowaniem niechcianych i obsesyjnych myśli lub obrazów, którym towarzyszą przymusowe (kompulsywne) zachowania. Celem tych drugich jest zminimalizowanie nieprzyjemnych odczuć wywołanych przez te pierwsze. Kompulsje mają więc neutralizować obsesyjne myśli.
Obsesyjne myśli- czego dotyczą najczęściej?
Obsesje to regularnie powracające myśli, odczucia lub obrazy, które u większości osób wywołują lęk i niepokój, a wręcz psychiczne cierpienie. Zaburzają procesy poznawcze, takie jak myślenie, koncentrację, pamięć, zdolność uczenia się. Mogą dotyczyć wielu różnorodnych rzeczy, najczęściej dotyczą one jednak następujących zjawisk:
- Obsesje związane z lękiem przed chorobami, bakteriami, wirusami, zakażeniem etc.
- Obsesje związane ze sprzątaniem i potrzebą pedantycznego porządku i czystości.
- Obsesje symetrii i potrzeby idealnego ładu.
- Obsesje związane z religią, seksualnością, agresją.
- Obsesje na temat robienia krzywdy sobie lub innym osobom.
Najczęstsze rodzaje czynności przymusowych
Kompulsje to pozornie pozbawione sensu, bezcelowe i wręcz absurdalne działania, które są często powtarzane przez osoby cierpiące na OCD (więcej przeczytasz tutaj). Przybierają one czasem formy skomplikowanych rytuałów, które muszą być wykonywane w określonej kolejności, czy przez zdefiniowany z góry czas. Mają na celu neutralizację natrętnych myśli i zniwelowanie poczucia niepokoju czy zagrożenia. Osoba cierpiąca na to zaburzenie ma poczucie, że jeśli nie wykona tych czynności, to stanie się coś złego, nawet jeśli sama wie, że jej postępowanie jest nieracjonalne. Wyróżnia się wiele typów zachowań kompulsywnych. Do najczęstszych natomiast należą:
- Czyszczenie – częste mycie rąk lub całego ciała. Może być czynnością krótkotrwałą lub zajmować nawet do kilkudziesięciu minut. Może przybierać też formy czyszczenia ciała silnymi środkami dezynfekującymi.
- Sprawdzanie i powtarzanie – Dotyczyć może np. uporczywego sprawdzania świateł, drzwi, okien i kontaktów przed wyjściem z domu oraz kontroli nad tym, czy nic nie zostało pominięte.
- Liczenie – przymus ciągłego liczenia przedmiotów lub dodawania liczb. Może też być związane z dwiema poprzednimi kompulsjami (liczone są np. minuty mycia rąk lub liczba naciśnięć na klamkę).
W terapii zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych stosuje się najczęściej psychoterapię behawioralno-poznawczą przy wsparciu farmakologii i leków z grupy inhibitorów wychwytu serotoniny. OCD dotykać może nawet 3% populacji.
