Własności intelektualne takie jak patenty, wynalazki, know-how czy prace badawczo-rozwojowe mają swoja większą lub mniejszą wartość, którą można z powodzeniem wykorzystać do czerpania korzyści finansowych. Jak ją oszacować?
Patent to wynalazek lub innowacyjna technologia objęta ochroną urzędu patentowego udzielająca właścicielowi wyłącznego prawa do korzystania z wynalazku w sposób komercyjny. Wynalazkiem może być także wzór użytkowy objęty prawem z rejestracji lub know-how, nierejestrowane, ale objęte ochroną na zasadzie tajemnicy przedsiębiorstwa.
Wycena patentu powinna się rozpocząć od ustalenia czy wynalazek objęty patentem może zostać wykorzystany w działalności gospodarczej, tzn. czy istnieje możliwość jego praktycznego zastosowania w przedsiębiorstwie.
Kolejnym elementem jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy patent może być konkurencyjny? Żeby to zrobić należy przeanalizować konkurencyjne rozwiązania, ich wady i zalety, w szczególności przewagi jakie wyceniany patent posiada nad innymi podobnymi rozwiązaniami. Wartość patentu będzie tym większa, im większa będzie jego przewaga nad pozostałymi wynalazkami.
Następnym krokiem jest przyjęcie modelu komercjalizacji patentu. Komercjalizacja patentu może zostać zrealizowana m.in. przez jego licencjonowanie albo wdrożenie we własnym przedsiębiorstwie. Sposób hipotetycznej komercjalizacji będzie bezpośrednio związany z wyborem metody wyceny.
Metody wyceny patentów dzielą się na dochodowe, kosztowe i porównawcze. Przy czym najczęściej stosowane w praktyce, cieszące się największą popularnością są metody dochodowe, które polegają (generalnie rzecz ujmując) na oszacowaniu wartości obecnej prognozowanych przepływów pieniężnych jakie może osiągnąć właściciel patentu z jego użytkowania po skutecznej komercjalizacji.
Oszacowanie przyszłych przepływów pieniężnych i ich doprowadzenie do wartości obecnej wymaga zaangażowania doświadczonego eksperta. Ekspert w ramach przeprowadzanych estymacji podejmuje zwykle dużo subiektywnych założeń, dlatego ważne jest zaangażowanie twórców patentu w procesie wyceny. Choć całkowita eliminacja subiektywnych założeń jest raczej niemożliwa, największą wiarygodnością cieszą się opracowania bazujące w jak największym stopniu na uzasadnionych danych rynkowych.
