Żelazo w ciąży to jeden z najważniejszych pierwiastków, które w organizmie kobiet ciężarnych biorą udział w procesach budowy nowego życia. Jest wiele przyczyn niedoboru żelaza, jednak w trakcie ciąży stan ten trzeba szybko wyłapać i przeciwdziałać jego wystąpieniu. Jeśli jesteś w ciąży i stwierdzono u Ciebie anemię (masz poważny niedobór żelaza), to przedstawiamy kilka sposobów na to, aby w szybki sposób uzupełnić niedobory i zrobić to w sposób zdrowy dla Ciebie i dziecka. Zobacz, czy warto suplementować żelazo w ciąży i po jaki rodzaj preparatu sięgnąć. Sprawdź także, jak komponować dietę, by podnieść przyswajanie tego pierwiastka i poprawić wyniki badań.
Niedobór żelaza, dlaczego jest ryzykowny w ciąży?
Obok wpływu na prawidłowy rozwój płodu, żelazo pełni funkcję transportującą tlen w organizmie kobiety ciężarnej. Jeśli pierwiastka jest zbyt mało, mogą wystąpić powikłania ciążowe lub może nawet dojść do poronienia.
Z powodu niedoboru żelaza może dojść do zahamowania wzrostu płodu. Jest to ryzykowna sytuacja i stwarza zagrożenie uszkodzenia płodu, a także porodu przedwczesnego, jak i niepełnosprawności u dziecka.
Skutki niedoboru żelaza u człowieka
Długotrwała anemia jest wyniszczająca w skutkach. Skutki niedoboru żelaza w organizmie człowieka objawiają się najczęściej:
- bladością skóry,
- wypadaniem włosów,
- brakiem siły,
- przewlekłym zmęczeniem,
- spadkiem nastroju,
- a także bólami w okolicy klatki piersiowej.
Podczas wysiłku fizycznego możesz zaobserwować uczucie duszenia się, a także możesz odczuwać bóle mięśniowe. Najbardziej powszechne objawy odczuwalne są na przykład przy wchodzeniu po schodach. Większość tych objawów to efekt niskiego stężenia hemoglobiny.
Skutki niedoboru żelaza u kobiet ciężarnych
Obok wyżej wymienionych objawów, a także ryzyka powikłań wynikających z niedoboru żelaza u kobiety w ciąży, warto jeszcze nadmienić, że zaniedbanie wynikające z niskiej podaży żelaza, może wyniszczyć organizm kobiety.
Można też spodziewać się utrudnionego powrotu do formy po porodzie. Czas dojścia do siebie na pewno się wydłuży, a młoda mama nie będzie miała siły, aby zajmować się dzieckiem.
Przyczyny powstania niedoboru żelaza
Jeśli chodzi o przyczyny powstawania niedoboru żelaza w ciąży, to mogą one być różne. Najczęściej jest to niewystarczająca podaż żelaza w diecie, przy jednoczesnym większym zapotrzebowaniu na krew i tlen w kolejnych miesiącach ciąży.
Aby uniknąć problemów z anemią, warto już na początku ciąży wykonać badania krwi, w tym morfologię, poziom żelaza, stężenie ferrytyny.
Lekarz ginekolog zleci badania podczas zakładania karty ciążowej. Warto, abyś podeszła do badań sumiennie i przyszła na pobranie krwi odpowiednio przygotowana.
Należy być na czczo, a także przyjmować odpowiednią ilości płynów. Nawet drobna przekąska przed pobraniem krwi może zafałszować wyniki badań.
Choroby zapalne
Jeśli po wykonaniu badania okazało się, że masz zaawansowaną anemię, poziom Hb i ferrytyny we krwi są bardzo niskie, to prawdopodobnie oznacza to, że problem występował już wcześniej.
Może to być objaw przebiegającej w organizmie choroby zapalnej, zachwiania równowagi witaminowej w organizmie, nieprawidłowej diety, a także może być oznaką, że żyjesz w zbyt dużym stresie.
Nieodpowiednia dieta
Jeśli Twoja dieta jest uboga w produkty zawierające żelazo, witaminę C, witaminy z grupy B, kwas foliowy, to oznacza, że dostarczasz sobie zbyt mało budulca do wyprodukowania krwi.
Dobra dieta to taka, która zapewni optymalną ilość mikro i makroelementów, jest zrównoważona, bogata w chude mięso, warzywa liściaste, a także rośliny strączkowe.
Czy można suplementować żelazo w ciąży?
O ile bezpiecznie można sięgać po suplementy żelaza, to w przypadku niedoboru żelaza w ciąży, zanim wykonasz jakikolwiek ruch, skonsultuj to z lekarzem prowadzącym ciążę.
Nigdy samodzielnie nie decyduj o przyjmowaniu suplementów w ciąży, zwłaszcza o suplementacji żelaza. To lekarz położnik przepisze odpowiednie preparaty żelaza, po wykonaniu i ocenie wyników badań laboratoryjnych.
Nie powinnaś sobie także pozwalać na samodzielne podjęcie decyzji o suplementacji żelaza, jeśli nie jesteś zorientowana jaką dawkę oraz jaką formę żelaza zastosować.
Jaki rodzaj żelaza w postaci suplementu warto przyjmować?
Warto dowiedzieć się, jakie formy suplementów żelaza są dostępne na rynku i która z nich ma najlepszą wchłanialność.
W przypadku niedoboru żelaza ważne jest także to, z jakim pokarmem oraz o jakiej porze dnia przyjmujesz suplement.
W przypadku żelaza ważne jest przede wszystkim jego wchłanianie. Dobre suplementy diety oferują preparaty żelaza w różnej formie:
- fumaran żelaza,
- diglicynian żelaza,
- glukonian żelaza,
- chelaty żelaza,
- pirofosforan żelaza,
- żelazo sukrosomalne.
Dobry suplement diety powinien także zawierać w składzie kwas foliowy oraz witaminę C, które zwiększają wchłanianie żelaza w układzie pokarmowym.
Sposoby suplementacji żelaza
Obok dobrej jakości, warto wybrać taki suplement, który będzie korzystny dla nas pod względem formy jego podania (tabletki, syrop, proszek).
O ile lekarz nie zaleci inaczej (zawsze też możesz omówić z nim wszelkie wątpliwości), możesz sięgnąć po ten sam rodzaj preparatu, który zleci ginekolog, ale w formie na przykład płynu, zamiast tabletek.
Jeśli będziesz mieć jakiekolwiek wątpliwości, pomocą służy także farmaceuta. Ważne jest bowiem, aby dobrać preparat z żelazem odpowiedni dla siebie i stosować go regularnie i tak długo, jak zaleci lekarz.
Żelazo dostępne jest w formie:
- tabletek,
- płynu,
- proszku,
- kroplówki lub zastrzyku.
Jaka dawka żelaza w ciąży?
Standardy medyczne mówią, że potencjalna dawka żelaza dla kobiet ciężarnych różni się w zależności od zaawansowania ciąży. Uważa się, że zapotrzebowanie na żelazo w czasie ciąży wzrasta o 1 mg w 1. trymestrze ciąży i o 7,5 mg dziennie w 3.
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży zwiększa się w kolejnych trymestrach ze względu na rosnące łożysko i rozwijający się płód, a co za tym idzie zwiększone zapotrzebowanie na tlen i krew. Największe zapotrzebowanie na żelazo pojawia się w trzecim trymestrze ciąży, kiedy to dziecko magazynuje żelazo w swoim organizmie więc intensywnie pobiera je od matki.
Suplementacja żelaza — czy warto zacząć przyjmować żelazo na własną rękę, będąc w ciąży?
Jak widzisz, nie jesteś w stanie przewidzieć, jakiego typu suplementacji potrzebujesz i w jakiej dawce powinnaś przyjmować żelazo. Jednym kobietom wystarcza dawka profilaktyczna, inne, w przypadku anemii muszą otrzymywać wyższe dawki. Aby uniknąć potencjalnych niepożądanych efektów ubocznych, wynikających z zażywania suplementów żelaza, należy postępować zgodnie z zaleceniem lekarza.
Możliwe skutki uboczne po suplementacji żelaza
Do najczęstszych skutków ubocznych, z jakimi borykają się ciężarne suplementujące żelazo, a co znowu nie sprzyja przyjmowaniu żelaza, należą objawy występujące ze strony przewodu pokarmowego takie, jak:
- mdłości,
- biegunka,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- zaparcia,
- migreny.
Jeśli zatem nie jesteś pewna, czy w ogóle powinnaś przyjmować żelazo w okresie ciąży, raczej nie sięgaj po ten suplement. Poczekaj na opinię lekarza.
Jak szybko uzupełnić żelazo u kobiety w okresie ciąży?
Jeśli otrzymałaś zielone światło i lekarz zalecił suplementację żelaza w czasie ciąży, lub w przypadku stwierdzonej niedokrwistości musisz szybko uzupełnić niedobór żelaza, to zastanów się – w wyniku czego dochodzi u Ciebie do anemii? Co może powodować niedobór żelaza lub niskie wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego?
Warto także wiedzieć, że pewne posiłki ograniczają wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego, a inne sprzyjają temu procesowi. Co ważne, żelazo w ciąży warto przyjmować na czczo, co niekoniecznie przypadnie do gustu kobietom cierpiącym na mdłości.
Żelazo wzrasta powoli, zapas żelaza w ferrytynie uzupełnia się do kilku tygodni, nie należy zatem przyjmować wyższych dawek preparatów żelaza niż zalecane i przerywać suplementacji wcześniej niż 2-3 miesiące po uzyskaniu prawidłowego wyniku poziomu Hb w badaniu krwi.
Dieta, a żelazo — jak jeść dobrze?
Niedobór żelaza może wynikać z choroby, a także z nieodpowiedniej diety. Aby zgromadzić wysokie zapasy żelaza we organizmie, należy regularnie jadać produkty roślinne, mające w składzie dużą zawartość żelaza, kwasu foliowego, a także witamin z grupy B i C.
Niedobór żelaza można skutecznie uzupełnić, będąc konsekwentnym i wytrwałym. Oto lista produktów bogatych w żelazo:
- natka pietruszki — do zastosowania w koktajlach, sosach, jako posypka do jajecznicy, czy innych potraw i zup,
- bób — jako przekąska, dodatek do sosów, warzywo do obiadu,
- jaja,
- czerwone mięso (wołowina i indyk),
- ryby,
- brokuły,
- orzechy,
- szpinak,
- buraki.
Jedną z przyczyn anemii może być także niskie wchłanianie żelaza, ze względu na spożywanie składników bogatych w ten suplement wraz z produktami, które hamują jego wchłanianie.
Aby uzupełnić niedobory żelaza, kobiety ciężarne powinny dbać o prawidłowo zbilansowaną dietę, a także przyjmować odpowiednie dawki preparatów żelaza.
