Czy odmówienie pracy w sytuacji, kiedy pracodawca nie zapewni odzieży ochronnej jest słuszne? Zdarzają się sytuacje w których pracodawca zobowiązuje się do zapewnienia odzieży roboczej swoim pracownikom. Prosi ich o podanie swoich rozmiarów ubrań oraz obuwia roboczego i nie wywiązuje się z obowiązku, bądź pomija coś nieopacznie w zamówieniu. Jak pracownik powinien się zachować w takiej sytuacji? Jakie prawa mu przysługują?
Odzież ochronna, a przepisy Kodeksu pracy
Odzież ochronna, a odzież robocza są to dwa różne pojęcia, choć często łączone ze sobą. Różnica między nimi polega na tym, że odzież ochronna jest to odzież, której zadaniem jest zakrycie lub zastąpienie osobistych ubrań pracownika oraz chronienie go przed zagrożeniami mechanicznymi, chemicznymi, termicznymi, a także przed czynnikami atmosferycznymi. Ma ona chronić pracownika przed czynnikami podczas wykonywanej pracy. Odzież robocza, to rodzaj odzieży, który przeznaczony jest do pracy, która wykorzystywana przy pracy podczas której pracownik narażony jest na mocne zabrudzenia substancjami niestanowiącymi zagrożenia dla jego życia i zdrowia oraz działanie czynników mocno brudzących. Kodeks pracy (art. 2377 § 1) reguluje przepisami obowiązek o zapewnieniu przez pracodawcę pracownikom odzieży i obuwia roboczego, które mają spełniać wymogi Polskich Norm. Ubrania muszą spełniać, takie wymagania jak:
- odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu albo znacznemu zabrudzeniu
- ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy
Przepisy nie mówią o konkretnych stanowiskach czy rodzaju pracy, najważniejsze są warunki, w jakich jest ona wykonywana. Do pracodawcy należy ustalenie zasad wewnątrzzakładowych, o tym jak powinien być wyposażony pracownik w odzież i obuwie ochronne lub buty robocze. Pracodawca może ustalić z pracownikami na konkretnych stanowiskach w zakładzie pracy, na których dozwolone jest zakładanie własnej odzieży i obuwia roboczego, które spełniają warunki bezpieczeństwa oraz higieny pracy.
W pewnych przypadkach używanie własnej odzieży roboczej, jest zabronione:
- kiedy na danym stanowisku pracy wykonywana jest praca związana z bezpośrednią obsługą maszyn i urządzeń technicznych
- wykonywanie prac powodujących intensywne zabrudzenie lub skażenie odzieży i butów roboczych silnymi środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi bądź materiałami biologicznie zakaźnymi
Odzież i obuwie ochronne, a ekwiwalent
Pomimo tego, że kodeks pracy dopuszcza w pewnych przypadkach do tego, aby pracownik na niektórych stanowiskach używał własnej odzieży i butów roboczych, zobowiązuje to pracodawcę do wypłacenia ekwiwalentu dla pracownika za zniszczoną odzież. W ten sposób zostaje on zwolniony z obowiązku zapewnienia pracownikom odzieży i obuwia specjalistycznego w naturze. Jest to dopuszczone tylko i wyłącznie w sytuacji, w której zostaną spełnione te oba warunki:
- pracodawca określił w zakładowym akcie konkretyzującym przydzielenie pracownikom odzieży i obuwia roboczego na konkretnych stanowiskach, na jakich jest dopuszczalne używanie przez pracowników prywatnej odzieży oraz obuwia roboczego
- pracownik wyraża zgodę lub chęć na używanie własnej odzieży i obuwia roboczego w zamian za ekwiwalent pieniężny
Pracodawca musi zobowiązać się do powyższych punktów, w przeciwnym razie, nie ma on prawa i byłoby to bezpodstawne posunięcie, gdyby chciał wyciągać konsekwencje z pracownika.
